Etik Farkındalık Eğitimi - İş Etiği ve Kurumsal Değerler

Etik farkındalık eğitimi ile çalışanlarınıza doğru-yanlış, etik-etik dışı davranışları öğretin, şirket itibarını koruyun, yasal riskleri minimize edin. İş etiği, etik karar verme, çıkar çatışması ve kurumsal değerler hakkında kapsamlı eğitim.

Etik Farkındalık Eğitimi Nedir?

Etik farkındalık eğitimi, çalışanların ve yöneticilerin iş ortamında karşılaşabilecekleri etik ikilemler konusunda bilinçlendirilmesi, doğru karar verme becerilerinin geliştirilmesi ve kurumsal değerlere uygun davranış sergilemelerini sağlayan eğitim programlarıdır.

Neden Etik Eğitimi Önemli?

İtibar Riski:

• 🏢 Bir etik skandal şirket itibarını yok edebilir
• 📉 Hisse değeri %30-60 düşebilir
• 💰 Müşteri kaybı ve gelir düşüşü
• 📰 Medyada olumsuz haberler

Yasal Risk:

• ⚖️ Yolsuzluk, rüşvet, zimmet: Hapis cezası
• 💰 Yüksek idari para cezaları
• 📋 Denetim ve soruşturma maliyeti
• 🚫 Kamu ihalelerinden men

Çalışan Memnuniyeti:

• 😊 Etik şirketlerde çalışma isteği %67
• 🔄 Düşük personel devir hızı
• 💪 Güçlü kurumsal kültür
• 🎯 Ortak değerlere bağlılık

İstatistikler:

• Çalışanların %41’i etik dışı davranış gözlemledi
• Ancak %60’ı bildirmedi (korku, güvensizlik)
• Etik eğitimi alan çalışanlar: %50 daha fazla bildirim
• Etik şirketler: %13 daha yüksek karlılık

Etik İhlallerin Türleri

1. Yolsuzluk ve Rüşvet

Tanım: Kişisel çıkar için yasaya aykırı davranış
─────────────────────────────────────────────
Örnekler:
• İhale şaibesi (rakiplere sızdırma)
• Tedarikçiden komisyon alma (rüşvet)
• Sahte fatura (zimmet)
• Kamu görevlisine rüşvet (kamuda işlem hızlandırma)
• Kick-back (geri dönüş) anlaşması

Yasal Sonuçlar:
⚖️ TCK md. 252: Rüşvet (2-12 yıl hapis)
⚖️ TCK md. 247: Zimmet (5-12 yıl hapis)
💰 İdari para cezası
🚫 Kamu ihalelerinden 2 yıl men

Şirket Riski:
• İtibar kaybı
• Müşteri güveni azalması
• Yasal maliyetler

2. Çıkar Çatışması

Tanım: Kişisel çıkar ile görev çakışması
─────────────────────────────────────────────
Örnekler:
• Akrabaya iş verme (nepotizm)
• Kendi firmasından alım yapma
• Rakip firmada çalışma (yan iş)
• İçeriden bilgi kullanarak borsa yatırımı
• Tedarikçi şirkette ortak olma

Çözüm:
✅ Açıklama (disclosure) yapma
✅ Karar sürecinden çekilme
✅ Onay alma (üst yönetim)
✅ Şeffaf süreç

3. Taciz ve Ayrımcılık

Tanım: Kişiye haksız muamele, dışlama
─────────────────────────────────────────────
Cinsel Taciz:
• İstenmeden fiziksel temas
• Sözlü taciz, imalı şakalar
• Cinsel içerikli mesajlar
• Terfi için cinsel şart koşma

Mobbing (Psikolojik Taciz):
• Sistematik dışlama
• Sürekli eleştiri ve aşağılama
• İş vermeme / aşırı iş yükleme
• Yalnızlaştırma

Ayrımcılık:
• Cinsiyet, ırk, din temelli ayrımcılık
• Yaş ayrımcılığı
• Hamile çalışana ayrımcılık
• Engelli çalışana ayrımcılık

Yasal Sonuçlar:
✅ İş Kanunu md. 5: Ayrımcılık yasağı
✅ TCK md. 105: Cinsel taciz (1-3 yıl hapis)
✅ Tazminat davası
✅ İşe iade davası

4. Veri Gizliliği İhlali

KVKK (Kişisel Verilerin Korunması Kanunu)
─────────────────────────────────────────────
İhlal Örnekleri:
• Müşteri verilerini izinsiz paylaşma
• Çalışan bilgilerini sızdırma
• Güvensiz şifre saklama
• Kamera kayıtlarını paylaşma
• KVKK aydınlatma metni yok

Cezalar:
💰 20,000 - 2,000,000 TL idari para cezası
⚖️ Hapis cezası (kasıtlı ihlal)
🚫 Faaliyetin durdurulması

Önlemler:
✅ KVKK uyum sağlama
✅ Çalışan eğitimi
✅ Veri güvenliği politikası
✅ Veri işleme envanteri

5. Fikri Mülkiyet İhlali

Telif ve Patent İhlali
─────────────────────────────────────────────
Örnekler:
• Yazılım piratliği (lisanssız program)
• Rakip firmanın kodunu kopyalama
• Tasarım çalma
• Ticari sır sızdırma
• Patent ihlali

Yasal Sonuçlar:
⚖️ FSEK (Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu)
⚖️ SMK (Sınai Mülkiyet Kanunu)
💰 Tazminat davası
🚫 Ürün toplatma

Önlemler:
✅ Orijinal lisans kullanma
✅ Çalışan sözleşmelerinde gizlilik maddesi
✅ İç kontrol sistemi

Etik Karar Verme Modeli

4 Adımlı Karar Süreci

1. Durumu Tanımla

Sorular:
─────────────────────────────────────────────
• Etik bir ikilem var mı?
• Hangi taraflar etkileniyor?
• Kısa ve uzun vadeli sonuçlar neler?
• Yasal risk var mı?
• Şirket değerlerine uygun mu?

2. Alternatifleri Değerlendir

Her seçeneğin sonuçlarını düşün:
─────────────────────────────────────────────
• Seçenek A: ...
  → Artıları: ...
  → Eksileri: ...
  → Etik midir?

• Seçenek B: ...
  → Artıları: ...
  → Eksileri: ...
  → Etik midir?

3. Test Et (Etik Testler)

Sınama Soruları:
─────────────────────────────────────────────
Yasal Test:
❓ Yasalara uygun mu?

Şeffaflık Testi:
❓ Gazetede manşet olsa utanır mıyım?

Altın Kural Testi:
❓ Başkası bana yapsaydı nasıl hissederdim?

Vicdan Testi:
❓ Gece rahat uyuyabilir miyim?

Aile Testi:
❓ Çocuklarıma/aileme söyleyebilir miyim?

4. Karar Ver ve Uygula

Sonuç:
─────────────────────────────────────────────
✅ En etik seçeneği seç
✅ Kaydını tut (belgeleme)
✅ Gerekirse üst yönetimi bilgilendir
✅ Takip et

Etik İkilem Örnekleri

Örnek 1: Tedarikçi Hediyesi

Durum:
─────────────────────────────────────────────
Tedarikçi, yılbaşında size 5,000 TL'lik hediye gönderiyor.
Ne yaparsınız?

Seçenekler:
A) Hediyeyi kabul et
B) Hediyeyi reddet
C) Şirkete bildir, onay al

Analiz:
─────────────────────────────────────────────
A) Kabul et:
   ❌ Rüşvet algısı
   ❌ Gelecekte tedarikçiyi kayırma baskısı
   ❌ Şirket politikasına aykırı

B) Reddet:
   ✅ Etik
   ✅ İlişkiyi koruyarak reddetme
   ⚠️ Tedarikçi alınabilir

C) Şirkete bildir:
   ✅ Şeffaf
   ✅ Politikaya uygun
   ✅ Koruma (belgeleme)

Doğru Cevap: B veya C
Şirket politikası varsa → C
Politika yoksa → B (kibarca reddet)

Örnek 2: Rakip Firma Bilgisi

Durum:
─────────────────────────────────────────────
Yeni bir çalışan, eski şirketinden (rakip) gizli bilgi getiriyor.
"Müşteri listesini ve fiyatları paylaşayım" diyor.

Seçenekler:
A) Kabul et (avantaj sağlar)
B) Reddet ve yöneticiye bildir
C) Sadece fiyatları al, müşteri listesini alma

Analiz:
─────────────────────────────────────────────
A) Kabul et:
   ❌ Ticari sır çalma (suç)
   ❌ Rakip firma dava açabilir
   ❌ Etik dışı
   ❌ Çalışana "çalabilir" mesajı

B) Reddet ve bildir:
   ✅ Etik
   ✅ Yasal
   ✅ Şirketi korur
   ✅ Doğru mesaj (bizde böyle şeyler olmaz)

C) Kısmi kabul:
   ❌ Yine etik dışı
   ❌ Hala risk var

Doğru Cevap: B
Çalışana "Bu etik dışı, kabul edemeyiz" de.
Yöneticiye bildir, kayıt tut.

Etik Eğitim Programı

Temel Eğitim (4 saat)

Hedef Kitle: Tüm çalışanlar
─────────────────────────────────────────────
Modül 1: Etik Nedir? (1 saat)
• Etik tanımı
• Neden önemli?
• Şirket etik kuralları (code of conduct)
• Etik ihlal örnekleri

Modül 2: Etik İhlal Türleri (1.5 saat)
• Yolsuzluk ve rüşvet
• Çıkar çatışması
• Taciz ve ayrımcılık
• Veri gizliliği (KVKK)
• Fikri mülkiyet

Modül 3: Etik Karar Verme (1.5 saat)
• 4 adımlı karar modeli
• Etik testler (şeffaflık, altın kural)
• Gerçek vaka analizleri
• Rol yapma egzersizleri

Format: Sunum + İnteraktif tartışma

Yönetici Eğitimi (8 saat)

Hedef Kitle: Yöneticiler, liderler
─────────────────────────────────────────────
Modül 1: Etik Liderlik (2 saat)
• Rol model olma
• Etik kültür oluşturma
• Çalışanları teşvik etme

Modül 2: Etik Risk Yönetimi (2 saat)
• Risk tespit etme
• İç kontrol sistemleri
• Whistleblowing (ihbar mekanizması)

Modül 3: Zor Konuşmalar (2 saat)
• Etik ihlal bildirimi nasıl ele alınır?
• Soruşturma süreci
• Disiplin prosedürü

Modül 4: Compliance ve Yasal (2 saat)
• KVKK uyum
• Yolsuzluk önleme kanunları
• Uluslararası etik standartlar (ISO 37001)

Format: Seminer + Vaka analizi + Workshop

Compliance Eğitimi (Özel)

Sektöre Özel Eğitimler:
─────────────────────────────────────────────
Finans:
• Kara para aklama (AML)
• Müşterini tanı (KYC)
• Insider trading önleme

Sağlık:
• Hasta mahremiyeti (KVKK)
• Klinik araştırma etiği
• İlaç firması ilişkileri

Kamu İhaleleri:
• Rekabet hukuku
• İhale yasakları
• Çıkar çatışması

Teknoloji:
• Veri güvenliği
• Açık kaynak lisansları
• Kullanıcı gizliliği

Etik Kültür Oluşturma

Etik İklim Bileşenleri

1. Etik Kurallar (Code of Conduct)

Yazılı Doküman:
─────────────────────────────────────────────
✅ Şirket değerleri
✅ Etik davranış kuralları
✅ Yasaklanan davranışlar
✅ Çıkar çatışması politikası
✅ Hediye ve ağırlama limitleri
✅ Bildirim mekanizması

Örnek Madde:
"Çalışanlar, görevleriyle ilgili kişilerden
50 TL üzerinde hediye kabul edemez."

2. İhbar Mekanizması (Whistleblowing)

Güvenli Bildirim Kanalı:
─────────────────────────────────────────────
✅ Anonim ihbar hattı
✅ Email: [email protected]
✅ Fiziksel kutu (gizli)
✅ Dış hat (bağımsız firma)

Koruma:
✅ Misilleme yasağı
✅ Kimlik gizliliği
✅ Objektif soruşturma
✅ Geri bildirim (sonuç bildirme)

3. Soruşturma Süreci

İhbar Sonrası:
─────────────────────────────────────────────
1. İhbar alınır (24 saat içinde onay)
2. Ön değerlendirme (ciddi mi?)
3. Soruşturma ekibi atanır (İK + Hukuk)
4. Delil toplama (görüşme, belge)
5. Karar (ihlal var mı?)
6. Disiplin işlemi (uyarı, işten çıkarma)
7. Raporlama (üst yönetim)
8. Önleyici tedbirler

4. Sürekli İletişim

Etik Farkındalık Kampanyaları:
─────────────────────────────────────────────
• Aylık etik bülteni (newsletter)
• Etik vaka tartışmaları (toplantı)
• Etik kampanyalar (poster, email)
• Etik anketi (yıllık)
• Etik ödülü (etik davranışı teşvik)

Eğitim Sonrası Faydalar

İşveren İçin

Risk Azaltma:

• ⚖️ Yasal risk %60 azalma
• 💰 Dava ve ceza maliyeti minimize
• 🛡️ Düzenleyici denetim kolaylığı
• 📋 Compliance başarısı

İtibar:

• 🏢 Güçlü şirket imajı
• 📈 Yatırımcı güveni
• 🤝 Müşteri sadakati
• 🌟 “En iyi işveren” listeleri

Operasyonel:

• 📊 Şeffaf süreçler
• 🔄 Düşük personel devir hızı
• 💪 Güçlü kurumsal kültür
• 🎯 Ortak değerlere bağlılık

Çalışan İçin

Güven:

• 😊 İş tatmini artışı
• 🛡️ Güvenli çalışma ortamı
• 🎯 Net kurallar ve beklentiler
• 💬 Açık iletişim

Kariyer:

• 📈 Etik liderlik becerileri
• 🧠 Karar verme yeteneği
• 🤝 İtibar ve güvenilirlik
• 🚀 Terfi fırsatları

Başarı Hikayesi

Üretim Firması - Etik Kültür Dönüşümü

Firma Profili:

• 300 çalışan
• Otomotiv yan sanayi
• Kamu ve özel sektör satış
• Etik ihlal sıkıntısı

Sorun:

• İhale süreçlerinde şaibe
• Çalışanlar rüşvet teklifi alıyor
• Yöneticiler nepotizm yapıyor
• Taciz şikayetleri
• Yazılı etik kurallar yok

Çözüm:

• Etik kurallar (Code of Conduct) hazırlama
• Tüm çalışanlara etik eğitimi (4 saat)
• Yöneticilere etik liderlik eğitimi (8 saat)
• İhbar hattı kurulumu (anonim)
• İç denetim sistemi

Sonuçlar:

• ✅ İhbar sayısı: 0 → 12 (ilk yıl)
  • (İyi haber! Artık çalışanlar bildiriyor)
• ✅ Etik ihlal çözümü: %100
• ✅ Yasal uyuşmazlık: 3 → 0 (yıllık)
• ✅ Çalışan memnuniyeti: %35 artış
• ✅ Müşteri güveni artışı
• ✅ Kamu ihalelerinde başarı oranı: +%20

ROI:

• Eğitim + sistem maliyeti: 120,000 TL
• Önlenen yasal maliyet: 500,000+ TL
• İtibar koruması: Paha biçilemez

Hemen Başlayın

İşletmenizde etik farkındalık eğitimi düzenleyin, etik kültür oluşturun, itibarınızı koruyun, yasal riskleri minimize edin.

Etik Eğitim Hizmetlerimiz:

• ✅ Temel etik farkındalık eğitimi (4 saat)
• ✅ Yönetici etik liderlik eğitimi (8 saat)
• ✅ Sektöre özel compliance eğitimi
• ✅ Etik kurallar (Code of Conduct) hazırlama
• ✅ İhbar mekanizması kurulumu
• ✅ Etik kültür danışmanlığı

Ücretsiz Danışmanlık | Eğitim Talebi

---

İlgili Çözümler:

• Mobbing Eğitimi
• Dijital Dönüşüm Eğitimi
• Teknik Destek

Popüler Aramalar: etik farkındalık, iş etiği eğitimi, etik davranış, etik karar verme